China sluit Europese bedrijven uit van Chinese overheidsorders voor medische producten als beademingsapparatuur, rolstoelen en verbandmiddelen als met die orders meer dan 5,3 miljoen euro is gemoeid.

Het reageert hiermee op een soortgelijk besluit van de Europese Commissie vorige maand om de import van Chinese medische producten in te perken. De Commissie kondigde aan dat Chinese aanbieders van medische producten niet meer mee kunnen doen aan aanbestedingsrondes in Europa als daarmee meer dan 5 miljoen euro is gemoeid.

De Chinese uitsluiting geldt uitsluitend voor producten die in Europa gemaakt zijn, producten die door Europese bedrijven in China zijn gemaakt vallen erbuiten. Dat laatste geldt ook voor producten uitsluitend die in Europa kunnen worden aangeschaft. De maatregel gaat per direct in.

Antwoord op Europees besluit

De Europese maatregel was een reactie op beperkingen die China aan Europese bedrijven oplegt bij het betreden van de Chinese markt, schreef de Europese Commissie. China zou Europese bedrijven en met name Europese medische producten discrimineren.

Het zou Europese bedrijven met de dezelfde openheid moeten behandelen als de EU doet met Chinese, aldus de Commissie. Verzoeken om dat te doen zouden niets hebben opgeleverd.

Mogelijk zijn de maatregelen maar tijdelijk. Eind deze maand ontmoeten Europese en Chinese leiders elkaar in China. Ze vieren dan ook dat de EU en China dan 50 jaar een handelsrelatie onderhouden.

Ruim een jaar geleden moesten supermarkten eraan geloven: de verkoop van sigaretten en andere rookwaren werd verboden. Van tevoren werd er flink gespeculeerd over de gevolgen, vooral voor supermarkten in kleinere plaatsen die relatief veel omzet haalden uit de verkoop van tabak. Maar voorzichtig positief nieuws: de gevolgen lijken vooralsnog mee te vallen.

Marktonderzoeker Locatus zocht voor de NOS uit dat er ten opzichte van begin vorig jaar in 27 plaatsen supermarkten zijn verdwenen. Hierbij gaat het om dorpen met minder dan 5000 inwoners waar maar één supermarkt is of was. In totaal waren dat er 542.

"Dat valt mij nog mee", reageert supermarktdeskundige Laurens Sloot. "Want het verdienmodel van buurtsupermarkten stond ook voor het tabaksverbod zwaar onder druk. Buurtsupers houden wat betreft winst vaak minder dan 1 procent over van hun jaarlijkse omzet."

Sloot vertelt dat met het wegvallen van tabak ook zo'n 10 à 15 procent van de omzet wegviel bij de buurtsupermarkten. "Bij grote supermarkten ging het om enkele procenten", vult hij aan. Daarnaast valt voor rokers ook simpelweg een reden weg om naar de lokale supermarkt te gaan. "Als je toch naar de nabije stad moet rijden voor een aparte tabakswinkel, waarom dan ook niet daar gelijk je boodschappen doen."

Verwachting: honderden supermarkten dicht

Maar het tabaksverbod is niet het enige probleem van de (kleine) supermarkten, zegt Peter ter Hark, supermarktdeskundige bij Retail Prospect. "Het tabaksverbod is een extra klap. Daarnaast kampen ze ook met stijgende personeelskosten, automatiseringskosten en een marge die onder druk staat."

Al jaren sluiten buurtsupers her en der de deuren. De experts verwachten dat deze trend de komende jaren voortduurt. "Het is een trend die moeilijk te keren valt", zegt Ter Hark. "Vaak zie je op langere termijn ook pas de effecten", aldus Sloot,

Hij maakte de vergelijking met de opkomst van online winkels. "Toen viel speelgoedketen Bart Smit ook niet gelijk om. Uit een recente branchestudie komt naar voren dat waarschijnlijk nog zo'n 15 procent van de supermarkten de komende 10 jaar de deuren moet sluiten, dat zijn dan vooral de buurtsupers." Het gaat volgens hem om 700 winkels.

Bakker en slager

Ondertussen zitten supermarktondernemers niet stil en zijn ze op zoek gegaan naar nieuwe inkomstenbronnen. Zo'n voorbeeld is de buurtsuper in het Friese Wijnjewoude. De zaak wordt gerund door John van der Veen en Heidie Talsma.

"Door dat tabaksverbod viel zo'n 14 procent van onze omzet weg. Heel vervelend. We zaten er echt mee. Hoe moet je dat oplossen?", erkent Van der Veen. Maar toen kwamen de nieuwe initiatieven. "En ik kan je vertellen dat we nu alweer op hetzelfde omzetniveau zitten."

"Het eerste wat we hebben toegevoegd, was vlees van een slager een dorp verderop. Verkochten we eerst 500 euro aan vlees van een fabrikant, nu is dat 2500 euro. Met een goeie marge ook op bijvoorbeeld verse maaltijden. Ook hebben we het broodassortiment uitgebreid en verkopen we meer gebak. Van een echte bakker, hè. Dat gaat ook hartstikke goed."

Ook liggen er sinds kort proteïneproducten in het schap. "Hartstikke populair bij de jeugd."